منهول | منهول بتنی

منهول بتنی (Concrete Manhole)، یک سازه بتنی است که برای اتصال لوله های فاضلاب، آب شهری، گاز، برق و ... به یکدیگر استفاده می شود و همچنین برای دسترسی به تجهیزات زیرزمینی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. 

بدنه ی منهول بتنی به چه صورت ساخته می شود؟ 

بدنه ی این منهول ها از بتن با مقاومت بالا ساخته می شود که توسط آرماتور های فولادی مسلح شده اند. این بدنه ها از چهار وجه جانبی و یک وجه کفه تشکیل شده است؛ چنانچه در محل نصب از یک لایه بتن مگر استفاده شده باشد به منظور کاهش هزینه های ساخت و ساز و سادگی در اجرا از منهول های بدون کف نیز میتوان استفاده کرد. 
بدنه ی این سازه در دو نوع ترافیکی و غیر ترافیکی طراحی می گردد. از منهول بتنی ترافیکی برای نصب در محل هایی که وسایل نقلیه عبور و مرور دارند؛ استفاده می شود و از منهول های غیر ترافیکی جهت نصب در نقاطی که امکان عبور وسایل نقلیه یا بارهای سنگین وجود ندارد؛ بهره می برند. 
نکته: منهول بتنی ترافیکی برای تحمل 8 تن بار متمرکز و همچنین تحمل بار جانبی خاک، طراحی و ساخته می شود. در طراحی چنین منهول هایی اثرات ضربه، ناشی از بارهای ترافیکی نیز در نظر گرفته شده است و ضریب افزایش بار نیز اعمال می گردد. مقدار این ضریب مطابق آیین نامه بتن ایران چیزی در حدود 3/1 می باشد. 
برای عبور کابل ها در بدنه ی این منهول ها بر حسب سفارش مشتری تعدادی سوراخ یا ترمیناتور با قطر سفارشی تعبیه می گردد. البته به صورت پیش فرض در هر وجه منهول، دو سوراخ با قطر 110 میلی متر وجود دارد. 

معمولا از تمامی این سوراخ ها کابل عبور داده نمی شود؛ به همین دلیل کلیه سوراخ ها در بدنه توسط یک درپوش پی وی سی (PVC) پوشانده می شود. به این ترتیب متناسب با تعداد کابل های عبوری تنها تعدادی از سوراخ ها که مورد نیاز هستند، باز شده و مورد استفاده قرار می گیرند. 
در منهول هایی که کف دار هستند برای خروج آب های ورودی به منهول یک سوراخ در کف با قطر 50 تا 110 میلی متر تعبیه می گردد؛ این سوراخ از تجمع آب و مایعات در کف جلوگیری کرده و از بروز خسارات ناشی از وجود آب جلوگیری می کند. 

نحوه اجرای منهول بتنی به چه صورت است؟

اما سوالی که برای خیلی از افراد و منهدسین اجرایی ممکن است پیش آید نحوه اجرای منهول بتنی است. در ادامه این مطلب قصد داریم تا درباره نحوه اجرای منهول بتنی اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم، پس با ما همراه باشید.
1. در ابتدا باید محل نصب منهول بتنی مشخص شود. پس از مشخص شدن محل نصب باید زمین را هموار کنید و این محل را با استفاده از ترازبندی و تجهیزات دیگر دقیقاً مشخص کنید.
2. حفر چاه: پس از این که محل نصب مشخص شد، باید یک چاه به ابعاد مناسب برای نصب منهول حفر کنید. عمق چاه باید حداقل 60 سانتی متر بیشتر از ارتفاع منهول باشد.
3. بتن ریزی پایه: پس از حفر چاه، باید پایه منهول را با استفاده از بتن پر کنید. بتن باید به صورت مسطح در زیر منهول قرار گیرد و برای تقویت بیشتر پایه می توان از آرماتور های فولادی استفاده کرد.
4. نصب منهول: پس از خشک شدن پایه، باید منهول را نصب کنید. برای این کار، باید منهول را با دقت در محل نصب قرار داده و سپس آن را به پایه بچسبانید.
5. پر کردن فضای دور منهول: پس از نصب منهول، باید فضای دور آن را با مواد مناسبی مانند خاک، شن و ماسه پر کنید و سپس با استفاده از تراکتور یا ماشین آلات سنگین بر روی آن را فشار وارد کنید تا خاک به صورت محکم در اطراف منهول قرار گیرد.
6. نصب درب منهول: پس از پر کردن فضای دور منهول، باید درب منهول بتنی را نصب کنید. شکل این درب می تواند به صورت مستطیل، دایره یا مربع باشد.
7. تست و تایید عملکرد: در مرحله آخر اجرای منهول بتنی نیز، باید سازه مورد نظر را تست و ارزیابی کنید و متوجه شوید که به درستی کار می کند.

پیشنهاد می شود مقاله کالورت چیست را مطالعه فرمایید

لازم به ذکر است که برای نصب منهول بتنی، باید از تجهیزات و مواد مناسبی مانند بتن، آرماتور فولادی، درب منهول، خاک، شن و ماسه و ... استفاده کنید و همچنین باید با رعایت استانداردهای ایمنی و ساختمانی، اقدام به نصب آن کنید تا در آینده دچار مشکل نشوید.
منهول بتنی نوعی از اتصالات از جنس بتن آماده است که برای اتصال چند شبکه و خط لوله مورد استفاده قرار می گیرد. 
به عنوان مثال در سیستم فاضلاب برای اتصال چند خط لوله فاضلاب و هدایت آن ها به یک مسیر از منهول بتنی بهره می برند و یا در شبکه های مخابراتی و انتقال و توزیع برق به منظور دسترسی به کابل های مدفون از منهول های بتنی استفاده می کنند.
ابعاد منهول بتنی با توجه به نوع و تعداد کابل های ورودی و خروجی و همچنین عمق دفن کابل ها متغیر است. منهول هایی که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرند، از دو بخش اصلی بدنه و درب تشکیل می گردند که معمولا هر یک از بخش ها به صورت مجزا ساخته شده و در محل مورد نظر بر روی هم نصب می شوند. 

روش بارگیری منهول بتنی

به منظور امکان بارگیری منهول بتنی از دو روش استفاده می شود: 
دو سوراخ در دو وجه کناری بدنه تعبیه می شود و زنجیر فولادی جرثقیل را از آن ها عبور می دهند. 
سه یا چهار عدد زنجیر فولادی دور بدنه قرار داده شده و به کمک آن ها منهول بارگیری، تخلیه و نصب می شود.

بتن مورد استفاده برای ساخت منهول بتنی با چه عیاری است؟ 

بتن استفاده شده در منهول بتنی با عیار 400 کیلوگرم بر مترمکعب است که به کمک فوق روان کننده ها باعث افزایش دوام بتن می شود. تمامی منهول ها حداقل پنج روز قبل از حمل، عمل آوری میشوند تا مقاومت اولیه آن ها جهت حمل و بارگیری بیشتر باشد. 
انواع منهول تولیداتی به طور معمول به شرح زیر است: 
•    منهول آماده ی بتنی با درب بتنی
•    منهول آماده ی بتنی با دریچه چدنی
•    منهول آماده ی بتنی با دریچه کامپوزیتی
•    منهول آماده ی بتنی با درب فلزی
همانطور که میبینید منهول های بتنی دارای انواع مختلفی هستند که درپوش های آن ها نیز از جنس های مختلفی ساخته شده است. 
همه ی ما در سطح شهر به یکی از منهول ها برخورده ایم. دریچه هایی که در سطح زمین وجود دارند و جهت کاربردهای مختلفی اعم از آب و فاضلاب، تلفن، برق و… استفاده می شوند. این سازه های پیش ساخته، در واقع برای دسترسی آسان ما به داخل کانال است که روی آن ها را با درپوش می پوشانند. 
علاوه بر منهول های کلاسیک که مخصوص عمق هایی تا 5 متر هستند و در قطرهای 1200 تا 1800 با ضخامتی بین 90 تا 115 میلی متر تولید می گردند، منهول های ویژه برای عمق های تا 15 متر نیز تولید و عرضه می شوند. 

پیشنهاد می شود مقاله فرمول محاسبه عیار بتن و عیار بتن چیست را مطالعه کنید.

کاربردها و مزایای منهول بتنی

ساخت یک منهول بتنی در محلی که مناسب باشد؛ با استفاده از شیوه های سنتی 40 ساعت به طول می انجامد؛ در عین حال کارگران را در شرایط دشواری چون وجود رطوبت بالا و کمبود اکسیژن قرار می دهد. 
پس میتوان گفت منهول‌های بتنی پیش ساخته همچون دیوار پیش ساخته بتنی، مزایای زیادی به نسبت نوع سنتی خود دارند. به این دلیل که ایمن تر، سریع‌تر و با کیفیت‌تر هستند. نصب آن‌ها نیز ارزان بوده، درصد نفوذ آب در آن‌ها تقریبا صفر بوده، ضایعات کمتری دارند و تاثیرات کربنی کمی نیز از خود به جا می‌گذارند. 

در حقیقت نوع پیش ساخته ی این سازه، زمانی در حدود یک ساعت احتیاج دارد تا ساخته شود.
پس میتوان به صورت کلی مزایای منهول ها را این چنین بیان کرد: 
1.    یکی سازی فاضلاب چندین واحد آپارتمانی در یک مسیر خروجی 
2.    منهول های کوچک می توانند در فاضلاب های خانگی مورد استفاده قرار گیرند 
3.    نصب سریع و آسان 
4.    هزینه ی کمتر به علت داشتن اتصالات کمتر 
5.    امکان بازدید دوره ای و جلوگیری از خسارت با استفاده از درب تعبیه شده در سازه ی منهول 
6.    جمع آوری آب های سطحی

منهول ها با توجه به کاربرد و محل مورد استفاده به دو دسته تقسیم می شوند: 
•    منهول هایی با قطر کم، مورد استفاده در خطوط فرعی
•    منهول با قطرهای بالا در خطوط اصلی شبکه

استفاده از منهول هایی با قطر کم مورد استفاده در خطوط فرعی شبکه به دلایل زیر است: 
1.    دارای قطر کم می باشد. 
2.    دبی جریان کم است. 
3.    تعداد لوله های وارده نامشخص است و احتمالا تعداد آن ها زیاد خواهد بود. 

به کار بردن منهول بتنی با قطرهای بالا در خطوط اصلی شبکه به دلایل زیر است: 
1.    در خطوط اصلی که به عنوان خطوط انتقال در نظر گرفته می شوند؛ قطر لوله ها زیاد است. 
2.    دبی جریان بالا است. 
3.    تعداد لوله ها در اکثر موارد یکی و یا خیلی کم است.

 بنابراین به طور کلی منهول های بتنی را از نظر مواد اولیه ی ساخت به شکل زیر خلاصه می کنیم: 
•    منهول های بتنی پیش ساخته
•    منهول های بتنی ساخت درجا
در این مقاله سعی شد در مورد منهول بتی، به زبان ساده توضیحاتی داده شود.
امید است این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.